Fistülünüzün bakımı ve korunması, size fistülünüzü uzun süreli kullanma rahatlığı sağlayacaktır. Bu nedenle dikkatli olmanız gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Fistül iki damarın küçük bir ameliyatla birleştirilmesi ile oluşturulur. Böylece hemodiyaliz için gerekli olan genişleme damarlarınızda sağlanmış olur. Hemodiyaliz için en uzun süreli kullanılan ve güvenilir yol fistüldür. Fistül açıldıktan sonra kolunuzu yüksekte tutunuz. Plastik bir top ya da elinizi açıp kapayarak el jimnastiği yapın. Bu fistülünüzün daha çabuk gelişmesine yardımcı olacaktır. Gelişme süresi 15 gün ile 2 ay arasında değişmektedir. Başlangıçta daha sık olmak üzere fistülünüzün (Trill) titreşimini kontrol edin. Titreşim zayıfsa, ya da yoksa merkezimizi günün hangi saati olursa olsun aramalısınız. Fistülünüzün çalışmadığını gösterir.
Fistüllü kolunuzla; Fistüllü koldan kan aldırmayın ve serum v.b. taktırmayın. Ağırlık kaldırmayın. Tansiyon ölçtürtmeyin. Kolunuzun üzerine yatmayın. Aşırı sıcak ve soğuklardan koruyun. Fistüllü kolunuzu çarpmalardan koruyun. Sıkı kollu giysiler giymeyin. Fistüllü kola sıkı bandajlar uygulamayın.
Diyaliz seansına gelmeden önce sabah ılık su ile fistüllü kolunuzu yıkayıp temiz bir havlu ile kurulayınız. Bu işlem ciltteki bakterileri uzaklaştıracağından fistülünüzü enfeksiyonlara karşı koruyucu olacaktır. Diyaliz bitiminde iğne çıkış yerlerine çok sert bastırmayınız. Çünkü aşırı baskı fistülünüzün durmasına sebep olabilir. Kolunuza kanamanın durması için yerleştirilen spançları (gazlı bezleri) en az 2 saat kolunuzda tutmalısınız. Böylece fistülünüzü mikroplardan korumuş olursunuz. İğne giriş yerlerinde fistülde kızarıklık , şişme ve ağrı oluştuğunda hemen hemşire ve doktorunuza bildirmelisiniz. Hemşireniz açısından mümkün olduğunca; her diyaliz seansında iğne giriş yerlerinin farklı noktalardan olmasına özen gösteriniz. Sürekli aynı noktada iğne girişi yapıldığında o noktada incelme ve yırtılmalar, durdurulmayan kanamalar olabilir. İğne giriş yerlerinin dönüşümlü olarak değiştirilmesi fistülünüzün uzun ömürlü olması için önemlidir.
FİSTÜL TAKİBİ:
Fistülünüzü ya da greftinizin daha uzun ömürlü olmasını istiyorsanız aşağıdaki ileteceğimiz hususlara dikkat etmenizi öneririz.
– Hergün farklı zamanlarda fistülünüze dokunarak, fistülünüzü kontrol ediniz.
. ..- Eğer fistül sesinde bir azalma ya da değişiklik varsa mutlaka hemşire ve doktorunuza bildirmelisiniz.
TANSİYON DÜŞÜKLÜĞÜNÜN FİSTÜLE ETKİSİ:
Zaman zaman evinizde tansiyonunuz düşebilir. Tansiyonun düşmesi fistülünüz için tehlikelidir. Bu durumda hemen yere uzanıp ayaklarınızı diyaliz esnasında yaptığımız gibi yukarıya kaldırmalısınız. Bunun için yere uzanıp ayaklarınız koltuğa ya da duvara yaslayabilirsiniz. Bu arada bir bardak tuzlu ayran içip tansiyonunuzu yeniden ölçtürmelisiniz. Bacaklarınızı yukarı kaldırmanıza rağmen tansiyonunuz normal seviyesine yükselmiyorsa fistülünüze dokunarak sesinde bir azalma olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Tansiyonunuz yükselmiyorsa ve fistülünüzün sesinde bir azalma varsa derhal hemşire ve doktorunuza haber vermelisiniz.
FAZLA SIVI ALIMININ FİSTÜLE ETKİSİ:
Fistül probleminin en çok yaşanma sebebi iki diyaliz arasında fazla sıvı alınması sonucu oluşan fazla kilonun (2,5 – 3 kg’ın üstü) çekilmeye çalışılmasıdır. Sonuç itibari ile hızlı ve fazla sıvı çekimi mecburiyeti yaratan bu durumda yaşanan “hipotansiyon” (tansiyon düşmesi) atakları zaman içinde fistülün tıkanmasına – durmasına sebep olmaktadır. Yukarıda anlattığımız hususlara dikkat ettiğinizde çok daha uzun ömürlü bir fistüle sahip olacağınızı ve diyalizinizin daha kaliteli olacağını unutmamalısınız.
FİSTÜL HASTA EĞİTİMİ:
• Fistüllü koldan tansiyon ölçtürmeyiniz.
• Fistüllü koldan kan aldırmayınız.
• Fistüllü kolunuza sıkı bandaj uygulamayınız.
• Fistüllü kolun üzerine yatmayınız.
• Fistüllü kolla ağırlık kaldırmayınız.
• Fistüllü kolu dışardan gelebilecek darbelerden koruyunuz.
• Fistüllü kolunuzu sıkacak giysiler giymeyiniz.
• Fistülün bulunduğu kolu her diyaliz öncesi su ve sabun ile yıkayınız.
• Diyalizden sonraki gün fistüllü kola lasonil sürünüz.
FİSTÜL DURMASINDA EVDE YAPILMASI GEREKENLER:
Eğer evde fistül durmuş veya zayıflamışsa;
. .• Telefonla merkezimizi arayınız.
• Tansiyonunuz düşükse ayaklarınızı kalp hizasından yukarıya doğru kaldırınız.
• Fistülün üzerine çok sıcak olmamak kaydıyla sıcak uygulama yapınız.
• Fistülle bağlantılı damar üzerine Lasonil kremle masaj yapınız.
• Ayrıca en kısa zamanda merkezimize geliniz.
KATETER HASTA EĞİTİMİ:
• Kateterli bölgeyi kesinlikle ıslatmayınız.
• Kateter yeri ıslanırsa acilen pansumanını sağlık kuruluşunda değiştiriniz veya merkezimize geliniz.
• Evde kesinlikle pansuman yapmayınız.
• Kateter yerinde kızarıklık, şişlik, akıntı, ateş yükselmesi olursa hekiminize veya hemşirenize haber veriniz.
• Evde ateşinizi sürekli kontrol ediniz,37,5 derecenin üzerinde ve üşüme titremeniz olursa hekiminize haber veriniz.
• Kateteri başka amaçla (kan vermek, ilaç vermek vs.) kullandırmayınız.
